door Jan Murre

Op 28 september 2020, twee dagen voor haar 99^e verjaardag, overleed Areke (Ans) van der Plank in Verpleeghuis Ter Weel in Goes.

Haar hele werkzame leven stond zij vol zorg en toewijding klaar voor haar patiënten. Geboren op 30 september 1921 in Middelburg is ze in 1947 in Deventer in de verpleging gestapt en heeft verschillende diploma’s en aantekeningen behaald.

Op 15 maart 1955 is zuster Van der Plank door onze Groene Kruisvereniging (Wolphaartsdijk-Oud-Sabbinge) benoemd als wijkverpleegkundige. Woonruimte was beschikbaar bij wed. Van Strien-Boonman, Villa Novastraat 37, waar ook haar voorgangers inwoonden (o.a. zuster De Bel, zuster Nagelkerke en zuster Jasperse).

Zuster Van der Plank verzorgde van 1955 tot 1981 de patiënten in onze dorpen: van het verzorgen van bejaarden, onder soms primitieve omstandigheden, tot helpen bij bevallingen als de kraamhulp nog niet was gearriveerd.

Nieuw wijkgebouw

Op 29 januari 1956 verrichtte burgemeester Van Oeveren zijn laatste officiële handeling voor zijn afscheid door het wijkgebouw van het Groene Kruis aan het Wolfertsplein te openen. Dankzij een royale gift van het Zwitsers Rode Kruis in verband met de Ramp 1953 en de geschonken bouwgrond van de gemeente kon dit gebouw tot stand komen. Hierin was alles voor de wijkverpleging op één plaats: een bovenwoning voor de verpleegster, ruimte voor consultatiebureau, verpleegartikelen magazijn en vergaderruimte.

Op haar bromfiets (zie foto) bezocht ze de patiënten. In hechte samenwerking met huisartsen Vos en later Van der Vlugt hield ze consultatiebureau voor baby’s en kleuters.

Er kwamen door de jaren heen heel veel baby’s naar het ‘bureautje’ van zuster Ans van der Plank.

Dokter Van der Vlugt herinnert zich het volgende: ,,De pasgeboren baby’s mochten van zuster Ans pas voor het eerst naar buiten op de dag dat ze voor het eerst naar het bureautje gingen. Veel dames waren het daar niet mee eens en gingen vaak stiekem veel eerder naar buiten als het baby/kleuterbureau bezig was, om hun wondertje aan iedereen te laten zien. Elke woensdagmiddag was er een bureautje, en daarna dronken we samen koffie. We praatten dan over de lopende zaken uit de dorpen, een eerste aanzet naar een hometeam, later uitgebreid met Maatschappelijk werk en iemand van Nieuw Zorgvliet. Daarnaast was er voor mij gelegenheid om te vertellen wat me bij de mensen aan kleine dingen opgevallen was en op een universiteit niet geleerd wordt. Zo vertelde ik haar, dat het me was opgevallen, dat dames met een kleinere boezem vaak beter borstvoeding kunnen geven. Ze gaf me hiervoor een duidelijke verklaring: ,,Er zijn eigenlijk twee soorten borsten: voedborsten en pronkborsten.” En ik had weer wat geleerd, en ben dit nooit vergeten. Ze was altijd bereid overal in mee te denken en iedereen te helpen.’’

Ook was er goede samenwerking met de toen pas geïnstalleerde burgemeester Ter Haar Romeny en de Nederlandse Hervormde predikant ds.Ponsteen.

Bromfiets

Zuster Van de Plank stond altijd klaar voor haar patiënten: 24 uur/7 dagen per week.

Het bestuur van de Groene Kruisvereniging, waar bijna ieder gezin lid van was, deed er alles aan om haar het werk zo efficiënt mogelijk te maken. Toen haar bromfiets in 1959 aan vervanging toe was riep het bestuur de leden en bevolking op hierin te financieren. Dankzij een grandioze sponsoractie werd al een groot bedrag bijeengebracht. Aangevuld met verenigingsgelden en verkoop van de oude bromfiets zagen de twee broers die de sponsoractie op touw hadden gezet, hun wens vervuld, namelijk de aanschaf van de bekende gele Opel Kadett waarmee de zuster patiënten comfortabel kon bezoeken. De exploitatie werd gewaarborgd door een spontaan aanvaarde contributieverhoging van de Groene Kruisvereniging. Haar verzorgingsgebied omvatte de gemeente Wolphaartsdijk: van Sluis de Piet tot de Blauwewijk. Er was wel een vakantie-/weekenddienstverband met Wilhelminadorp. Door schaalvergroting van de kruisverenigingen breidde het gebied zich uit naar Noord-Beveland.

Pensioen

Het afscheid van wijkverpleegster Ans van der Plank werd druk bezocht.

Op 60-jarige leeftijd maakte ze gebruik van een overbruggingsregeling om met pensioen te gaan. Ze was toen 26 jaar wijkverpleegster in onze dorpen. Op 26 september 1981 nam zuster Van der Plank afscheid als wijkverpleegster. Een speciaal feestcomité in samenwerking met de Kruisvereniging nam de organisatie van die speciale dag op zich. Tijdens de zeer druk bezochte afscheidsreceptie speldde burgemeester Huber haar de zilveren medaille in de Orde van Oranje Nassau op. In zijn toespraak benadrukte de burgemeester dat de wijkverpleegster een belangrijk bindend element in een gemeenschap is, een zwaar beroep waar veel liefdewerk aan te pas komt. Zuster Van de Plank heeft dat volgehouden tot de laatste dag en dat is iets waarvoor waardering opgebracht kan worden. Ze zal die uitstraling ongetwijfeld ook overgebracht hebben op haar stagiaires die ze heeft mogen opleiden. In haar dankwoord zei zuster van der Plank deze koninklijke onderscheiding te zien als een blijk van waardering voor haar werk. ‘In feite ben ik zelf maar een doodgewone wijkverpleegster’ aldus zuster Van der Plank.

Helma en Joy

Na haar pensionering bleef ‘verzorgen een verpleegster eigen’ zo zei ze zelf. Daar had ze dan ook alle tijd toen ze Zorgvliet aan het Nazareth bewoonde. De liefde voor paarden, haar lievelingsdieren, de witte schimmel Helma en ook haar veulen Joy hadden daar alle ruimte om te verblijven. De zorg voor beide dieren gaf haar veel voldoening. Joy ging naar een andere eigenaar van wie ze wist dat ze het daar goed zou hebben. Toen Helma 26 jaar was werd ze naar het Paardenkamp in Soest gebracht: een ware belevenis. Afscheid nemen van haar ‘lieveling’ viel haar zwaar, maar te weten dat het daar goed was gaf haar vrede. Daarnaast had ze nog als hobby’s: lezen, tuinieren en handwerken. De tuin van Zorgvliet lag er altijd prachtig bij en haar creatieve handwerken sierden het huis.

Ter Weel

Toen ze ouder werd, en huis en tuin te groot werden, verhuisde ze in 1984 naar Hoofdstraat 23 waar ze steeds ouder mocht worden, maar ook steeds meer de thuiszorg nodig had. Toen het in 2018 echt niet meer ging, was er een plaatsje vrij in Verpleeghuis Ter Weel, Johannaplantsoen, waar ze goed verzorgd werd op een mooie kamer met uitzicht op de Watertoren. Daar overleed ze vrij plotseling net voor haar 99^ste verjaardag.

We wensen de familie veel sterkte toe met het verlies van haar zus, tante en oudtante.

De bewoners van Wolphaartsdijk en Oud-Sabbinge die haar gekend hebben zullen haar zich herinneren als een uitermate zorgzame wijkverpleegster die altijd voor hen klaar stond.

Foto boven: Zuster Ans van der Plank met Helma, haar lievelingspaard.

Dit artikel verscheen eerder in De Schalm, dorpsblad voor Wolphaartsdijk en Oud-Sabbinge, november 2020. Copyright tekst en foto’s De Schalm.