door Ali Pankow

Het was best een bijzonder aanzien die vier enorme betonnen rechthoeken lukraak in het landschap achter de zeedijk bij Ouwerkerk.

Die eerste aanblik op een avond in juli 1969 zal ik me immer blijven herinneren. Geen idee toen dat ik zo’n hechte verbondenheid zou krijgen met die betonnen kolossen, die nu als Watersnoodmuseum circa 100.000 bezoekers per jaar trekken.

1953: Het laatste dijkgat bij Ouwerkerk wordt gedicht in aanwezigheid van koningin Juliana. foto Joop van Bilsen/Anefo/Wikimedia Commons

Toen, in de zomer van 1969, lagen die vier Phoenix caissons er maar doods en ongebruikt bij en waren niet meer dan stille getuigen van de belangrijke functie die ze hadden vervuld bij het dichten van het laatste dijkgat op 6 november 1953.

In feite snapte ik toen ook nog weinig van het hoe en waarom. Het zou nog enkele jaren duren voor ik de verhalen over de watersnoodramp zou horen van de mensen die het hadden meegemaakt. Verhalen ook over rouw, verlies, strijd om behoud van de polder, wederopbouw, rouw en herdenken. Vaak waren het herinneringen die bewust diep zaten weggestopt om er niet meer mee geconfronteerd te worden. Maar gestaag kwam er uiteindelijk toch veel naar boven. Ik hoorde het allemaal tijdens mijn werk voor de Zierikzeesche Nieuwsbode en later voor de PZC.

Ik leerde tijdens een gesprek met auteur Cor Heijkoop hoe de Phoenix caissons destijds vanuit Engeland naar Ouwerkerk waren gesleept. Ik lachte uitbundig bij het zien van de film ‘Wilde Mossels’ van regisseur Erik de Bruijn, waarin hij de caissons opvoert als de plek bij uitstek voor een ultieme vrijpartij als je ‘de meid van je dromen’ hebt ontmoet.

De vier caissons bij Ouwerkerk.

Die caissons kwamen op allerlei manieren steeds weer op mijn pad. En toen….begon Ria Geluk haar missie om in een van die vier caissons een watersnoodmuseum te gaan inrichten. Ik was erbij tijdens die bijeenkomsten in het Dorpshuis in Ouwerkerk. Ik hoorde de bezwaren van velen, ik zag de afkeer in hun ogen, maar ik voelde langzaam ook het begrip groeien dat ‘het verhaal over de watersnoodramp’ moest worden doorverteld.

Ik heb met verwondering en bewondering het Watersnoodmuseum stapje voor stapje tot stand zien komen tot wat het nu is. Een museum met nationale status waar het verhaal van de ramp in 1953 wordt verteld, maar waar ook de kracht en de dreiging van het water nu en in de toekomst in beeld wordt gebracht.

Foto boven: De Phoenix caissons voor de sluiting van het stroomgat bij Ouwerkerk na de Watersnoodramp. foto: Anefo/Wikimedia Commons

De Phoenix caissons vormen tegenwoordig het Watersnoodmuseum.