door Peter de Jonge

Aan het dansorkest The Orpheans kleven voor mij herinneringen, waar ik het soms nog heel warm van krijg. Van trots en van schaamte.

Muzikanten uit Goes en omgeving begonnen in 1943 stiekem met oefenen. Ons land was bezet door de nazi’s, die niet bepaald blij waren met Engelse en Amerikaanse muziek. Misschien dat de musici zich daardoor verweesd voelden.

Direct na de bevrijding traden The Orpheans op 31 oktober 1944 op voor de geallieerde soldaten, die dit vierden door uitbundig te dansen met de Dutch girls. Een van die girls was mijn tante Mientje, die smoorverliefd werd op David Dalgity: een stoere Schotse soldaat die met de 52nd Lowland Division landde bij Baarland. Ze trouwden in 1945 in haar woonplaats Goes en ze verhuisden naar Edinburgh.

The Orpheans bleven spelen. Hun muziek kruiste mijn pad toen ik door mijn ouders werd meegetroond naar personeelsavonden van de Koninklijke Maatschappij De Schelde in het Scheldekwartier in Vlissingen. Avonden met operette, cabaret of variété met een beginnende André van Duin. En na afloop dansen in de foyer. We zaten er aan formica tafeltjes. De mannen dronken bier, de vrouwen Martini en de jongeren cola of sinas.

Aangezien ik mijn eerste danslessen had gehad van Dansschool De Jong werd er druk op me uitgeoefend om ook de dansvloer op te gaan. Ik vond de meeste meisjes giebelende bakvissen, met vormeloze gebreide jurkjes en een panty lubberend om hun magere staken. Maar ik ontkwam er niet aan één van hen met een plechtig hoofdknikje ten dans te vragen. Na een foxtrot en een Engelse wals vond ik het meestal al snel genoeg en begeleidde haar weer naar haar tafeltje.

Een vaste truc van het orkest om iedereen op de vloer te krijgen was de sneeuwbaldans. Het gruwelijkste moment van de avond. Er werd een nummer ingezet, één of twee paren begonnen en na een fluitsignaal van de orkestleider gingen ze individueel om een nieuwe partner zodat de groep als een sneeuwbal groeide. Zo luisde mijn moeder me er in door na een fluitsignaal mij naar de vloer te halen, waarna ik vervolgens wel gedwongen was om toch weer een bakvis te vragen: want met een oudere vrouw in mijn armen zag ik nog veel minder zitten.

Vaak kneep ik er op die momenten tussenuit. Spaans benauwd en met dichtgeknepen keel verschanste ik me op het toilet tot ik hoorde dat The Orpheans even op adem wilden komen. Want hoewel ze prachtige muziek maakten, vond ik hun pauzes toch echt de hoogtepunten van zo’n dansavond.

foto: Dansorkest The Orpheans