door Ali Pankow

De Boerenleenbank….de naam alleen al maakte op mij als kind diepe indruk. Bij het betreden van het monumentale gebouw hield ik zelfs mijn adem een beetje in. Het betrof een jaarlijks uitstapje: Op een middag in september ging ik met mijn moeder daar de inhoud van mijn spaarpot van het afgelopen jaar laten bijschrijven op mijn spaarbankboekje.

Voor haar had dat ook alles met traditie uit haar eigen kindertijd te maken. Vandaar wellicht dat ook ik als kleine spaarder geregistreerd stond bij die Boerenleenbank in Numansdorp, de woonplaats van mijn grootouders en mijn moeders geboorteplek. De reis er naartoe maakte het extra bijzonder. Maar vooral ook alles wat eraan vooraf ging.

Het ledigen van mijn spaarpot bijvoorbeeld was een ritueel op zich. Veel liever had ik zo’n grappig model gehad met een mechanisme waarbij een soort tong naar buiten kwam.  Daar legde je dan een muntje op dat vervolgens gretig werd ingeslikt. Als kind kun je daar veel lol in hebben en diverse exemplaren heb ik dan ook letterlijk ‘versleten’.  Want die spaarpotten met zo’n  mechanisme bleken slappe dingen, niet geschikt voor een groeiende hoeveelheid stuivers, dubbeltjes, kwartjes en guldens gedurende een heel jaar. Dat werd veel te zwaar en dan zakte de bodem er letterlijk uit. Wat een getob!

Een stevig spaarblik met gleuf, maar zonder mogelijkheid het simpel te openen.

Als praktisch alternatief kwam er een degelijk spaarblik met bovenin een gleuf. Vrolijk gekleurd, dat wel, maar … zonder simpele mogelijkheid het blik te openen. Dus voor het jaarlijkse ledigen, kwam nogal wat kijken. Dan moest het mes erin gezet worden. Met een boterhammesje als glijbaan in die gleuf en de spaarpot op z’n kop houdend, rolden de muntjes spontaan op tafel. Tenminste in het begin, want als het spaarblik steeds leger raakte, werd het veel moeilijker ook de laatste geldstukjes naar buiten te krijgen.

Mijn vader keek onze verwoede pogingen dan eens aan en stelde elk jaar voor: ,,Zal ik er nou maar gewoon de blikopener op zetten?.’’ ,,Nee!!!’’’, riepen mijn moeder en ik dan altijd. Blijkbaar hechtten we aan dat gedoe met dat mes en aan het behoud van het stevige spaarblik. Rituelen zijn er immers om te koesteren.

Foto boven: Een ouderwetse, vrolijke spaarpot met een mechanisme om muntjes in te slikken.