THEMAKRANT MUZIEK (editie 12, APRIL 2022)

door Anneke van Waarden-Koets

Zeeland kent heel wat muzikale talenten. Bekende en minder bekende. Tot die laatste categorie behoort Jaap van Westen, die in 1893 wordt geboren in Borssele en in 1976 overlijdt.

Jaap gaat na zijn schooltijd in de leer bij kleermaker De Meij in Goes en trouwt in 1919 met Jannetje (Jaantje) Fraanje uit Borssele. Ze beginnen een winkel in overhemden. Er zit muziek in zowel de winkel als het gezin. Ze krijgen vier dochters en een zoon. En het overhemdenwinkeltje groeit uit tot de gerenommeerde herenmodezaak Maison Van Westen.

Oratorium ‘Daniël’

Jaap van Westen is een levensgenieter en een hartstochtelijk muziekliefhebber. Hij leert orgelspelen en dirigeert verschillende koren. Jaap waagt zich ook aan componeren. Aanvankelijk zijn het kinderliedjes, later wat grotere werken, zoals een compositie van ‘Psalm 104’, die veelvuldig wordt uitgevoerd. Van Westen componeert twee oratoria: ‘Daniël’ en ‘Esther’. In de jaren dertig komt zijn oratorium ‘Daniël’ tot stand. Het verhaalt over het leven van Daniël in de tijd dat het Joodse volk in ballingschap in Babylonië leeft. De muziek voor koor, solisten, orgel, piano en orkest, is romantisch, licht dramatisch en een sfeervolle verklanking van de woorden van Francien Poley-Scheele, zijn vaste librettiste.

Het oratorium ‘Daniël’ wordt voor het eerst uitgevoerd op 11 maart 1936 in Nieuwdorp. Jaap dirigeert zelf. Op 6 november 1940 wordt ‘Daniël’ uitgevoerd door drie koren uit Yerseke, Hansweert en Wemeldinge, onder leiding van Jan Kousemaker. De opbrengst is bestemd voor de wederopbouw van de Hervormde kerk in Yerseke, die in de meidagen van de Tweede Wereldoorlog zwaar is beschadigd. De compositie maakt indruk.

Goese Oratoriumvereniging

In januari 1941 wordt de Goese Oratoriumvereniging opgericht. Jaap van Westen wordt lid van de zangvereniging die onder directie staat van Jan Kousemaker, met wie hij goed bevriend is geraakt. Iedere week komt Kousemaker naar het huis achter de winkel om samen te musiceren en te praten over hun grote liefde: muziek en zang.

Op 20 en 21 juli 1948 voert de Goese Oratoriumvereniging het oratorium ‘Daniël’ uit in de Concert- en Gehoorzaal te Middelburg. Het concert op 21 juli is bijzonder omdat het rechtstreeks wordt uitgezonden door de NCRV op Hilversum 1.

Speciaal voor deze radio-uitvoering worden landelijk bekende solisten gecontracteerd. Eén van hen is de sopraan Erna Spoorenberg, die dan aan het begin van haar glansrijke carrière staat. De andere solisten zijn de alt Watty Feenstra-Krap, de tenor Ary Roodenburg en de bas Henk Driessen.

Bewaard

Deze uitvoering is ook op 78-toerenplaten vastgelegd. Kleinkinderen van Jaap van Westen (de kinderen van zijn zoon Piet), hebben de platen enkele jaren geleden laten overzetten op cd, zodat de uitvoering ervan in de oorspronkelijke versie beluisterd kan worden. De originele partituur van het oratorium ‘Daniël’ en ook de partituren van andere werken zijn bewaard gebleven.

Foto boven: Uitvoering van het Oratorium ‘Daniël’ door de Goese Oratoriumvereniging, 27 en 28 november 1947 in het Schuttershof in Goes. Solisten: sopraan Janny Schrijver uit Goes, alt Ali Filarski uit Den Haag, tenor C. Karelse uit Goes en bas-bariton A. van Doorn uit Goes. In het midden dirigent Jan Kousemaker. Op de achterste rij Jaap van Westen, die na afloop wordt gehuldigd met een lauwerkrans. | Foto: privécollectie