THEMAKRANT GROOT-OUDERS EN KLEINKINDEREN (EDITIE 9, JUNI 2021)

door Peter Verdurmen

Het voorjaarszonnetje brandt. De lucht is helblauw. Geen wolk, laat staan een regenwolk, te bekennen.

Stan Sturm, een jonge boer uit Waterlandkerkje, ziet de spreekwoordelijke bui alweer hangen: een lange periode van droogte waarin het gewas naar water snakt. Geef Stan maar wisselvallig Hollands weer waarbij zon en regen elkaar ‘ouderwets’ afwisselen.

Voor zijn opa, die midden jaren zeventig stopte als boer, was klimaatverandering geen issue. Stan:,,Droogteperiodes waren vroeger veel zeldzamer. Natuurlijk had mijn opa goede en minder goede jaren. Nu is alles veel extremer, dus onzekerder.’’

Stan is de zesde generatie Sturm op de boerderij aan Klein Brabant. Stamvader Karel Sturm kwam uit Hoofdplaat. De schuur en het huis dateren van rond 1850. De landerijen, om en nabij 80 hectare, liggen rond de boerderij. Stan heeft een maatschap met zijn vader, Walter Sturm. In de woonkamer hangen grote familieportretten in zwart-wit. Strenge blikken. De oudere generaties kijken over Stans schouder mee, zo voelt het.

Vrije keuze

Opa Sturm, Achiel, werd geboren in 1917. Hij was de enige zoon in het gezin Sturm. Het lag dus voor de hand dat hij de boerderij overnam, aldus Stan. Zo ging dat in die tijd. Voor Stan was het een vrije keuze.

In Achiels jonge jaren stond de mechanisatie nog in de kinderschoenen. De oorlog was een breuklijn. Eind jaren veertig, begin jaren vijftig zag je steeds meer tractoren aan de Zeeuwse einder verschijnen.

,,Mijn opa bleef niet achter. Hij besefte dat het tijdperk van trekpaarden voorbij was.’’ Midden jaren zeventig trok Achiel zich terug uit het bedrijf. Met echtgenote Angèle betrok hij een gerieflijke bungalow vlakbij het Groote Gat (‘Je kunt het huis van hieruit zien liggen’).

Zijn opa overleed in 2003. Stan was toen 18. Oma leeft nog. Zij is nu 101 en woont nog steeds zelfstandig. ,,Als ik van school naar huis fietste ging ik vaak bij hen langs. Over vroeger werd weinig gesproken. Opa en oma gingen met hun tijd mee’’, stelt Stan vast.

Armoede en gezelligheid

Achiel stelde zijn herinneringen te boek in een uitgave van de Heemkundige Kring met als titel ‘Van Paarden naar Paardenkrachten’. Stan heeft het boek gelezen. Wat voor beeld doemt er op? ,,Armoede en gezelligheid gingen hand in hand. Er werkten knechten op de boerderij, er waren trekpaarden, melkkoeien, kortom, het was een levendige boel. Het welvaartsniveau is met sprongen omhoog gegaan. Daar betalen we wel een prijs voor. In de polder is het doodstil geworden.’’ Stan koestert de mooie herinneringen. ,,Ik heb jarenlang bij SV Oostburg gevoetbald. Opa kwam vaak supporteren’’

FOTO: Stan Sturm zoekt voor opa Achiel aardappeltjes die door de zeef zijn gevallen. (foto familiearchief)