THEMAKRANT GELOOF EN ONGELOOF (editie 11, december 2021)

door Allie Barth

Een scheutje Haarlemmerolie was vroeger, zo voor de Tweede Wereldoorlog, een probaat middel tegen vrijwel alle kwalen, maar in het bijzonder tegen constipatie.

Je kon het ook op andere manieren gebruiken, zoals de bakker van Stavenisse in de jaren dertig van de vorige eeuw deed.

Hij was een vrolijke man, die lekker brood in zijn winkel had en ook vooral op zaterdag bolussen verkocht, die bij de bevolking van het dorp gretig aftrek vonden.

Nu hield de bakker wel van een grapje. We weten niet waarom hij op een nacht van vrijdag op zaterdag zijn versgebakken bolussen aan de onderkant met Haarlemmer olie insmeerde. Wel raakte in het dorp bekend wat de gevolgen waren.

Koffie met een bolus

Na afloop van de kerkdiensten die op een mooie zondagochtend in de Hervormde Kerk en in de gemeente van ouderling Potappel waren gehouden, schonk moeder de vrouw thuis de koffie met een bolus.

Natuurlijk kwam de preek van de dominee uitgebreid ter sprake. Zo ging dat in die dagen en voor men het wist waren de bolussen op. Men kon aan de voorbereiding van de tweede dienst beginnen. Die was  doorgaans om 14.30 uur, omdat rekening moest worden gehouden met melken van de koeien.

Lege kerkbanken

Maar in die middagdienst liep alles een beetje anders dan gebruikelijk. Kerkdiensten duurden toen lang: anderhalf tot twee uur. Als ’t nodig was, verlieten de kerkgangers even hun zitplaats om naar achteren te gaan. Maar dat gebeurde deze middag wel heel erg vaak. De mensen die van de bolussen hadden genoten, schuifelden zo snel mogelijk naar het toilet en keerden niet terug in de kerk, maar haastten zich huiswaarts.

De kerkbanken raakten gedurende de dienst leger en leger.

Natuurlijk raakte dat bekend in het dorp. De meeste inwoners, zeker als ze geen bolus hadden gegeten, konden er hartelijk om lachen.

En je kunt het geloven of niet, maar dit is een waar gebeurd verhaal. Ik tekende het op uit de mond van de vroegere kolenboer Moerland van Stavenisse, die deze gebeurtenis als jongeman had meegemaakt.

Foto: Leendert Potappel | Bron: Reformatorisch Dagblad. Naast Potappel de hervormde kerk van Stavenisse. | Bron: Willem Staat