THEMAKRANT FOTOGRAFIE (editie 15, DECEMBER 2022)

Kijk eens naar het vogeltje. In dit kersverse nummer van Zeeuws Weerzien gaan we op DE foto. We halen een kam door ons haar, kiezen onze mooiste jurk en beste pak. En we kijken in de lens. Klik!

door Jan van Damme

Alsof je afdaalt in een grot onder je huis. Schaars verlicht met hier en daar een fakkel aan de muur. Het graaien in een doos met oude foto’s is tijdrovend. Ach ja en olala, die tante en die achterneef, hele stambomen trekken voorbij zonder dat ik met zekerheid elk plaatje van een naam en datum kan voorzien.

Wat werden er een halve eeuw en langer geleden prachtige staatsieportretten gemaakt. In mijn familie weken ze daarvoor nogal eens uit naar studio J. Van Belleghem op de hoek van de Schouwburgplaats en Marktstraat in Maldegem. Daar wisten ze in zwart-wit wel raad met je. Nee, het was niet de bedoeling dat je lachte in die tijd. Ernstig, geconcentreerd moest je kijken. Als ze het in de donkere kamer naar hun zin hadden, zorgden ze voor een mooie rookwolk in het onderste deel van het beeld.

Prijzig

Foto’s waren een serieuze zaak. En prijzig, veronderstel ik. Het moet vanuit Groede met het hele gezin een uitje zijn geweest naar net over de grens. Ongetwijfeld een idee van mijn vader. Er werd een studio-opname gemaakt op het moment dat ze met drie kinderen dachten dat het gezin compleet was. Maar ze hadden buiten de waard gerekend. Twee jaar later moest er een nieuwe sessie worden gepland toen ik me als achteraankomer bij het gezin voegde. Voor een foto van dat onverwacht uitgebreide gezin zijn ze niet meer naar Maldegem gegaan. Er is wel een foto gemaakt: met z’n zessen op de bank in de voorkamer die alleen op zondag gebruikt werd als er visite was. Het zal 1958 zijn geweest. Wie er toen een fototoestel had, wie de foto heeft genomen, ik kan het aan niemand meer vragen.

Matrozenpakje

In de doos zitten ook foto’s die ik liever oversla. In een matrozenpakje voor de schoolfotograaf op de kleuterschool. De herinneringen aan het moment zelf zijn vervlogen. Ik kijk naar een jongetje dat achter een tafel zit met daarop een bouwpakketauto die hij zeker niet zelf in elkaar heeft gezet. Waar kwam dat matrozenpakje vandaan? Ik voel me er ruim zestig jaar later nog plaatsvervangend ongemakkelijk in. En brrr, daar is er nog een, een jaar of twee later genomen. Ik klem mijn lippen op elkaar om mijn fietsenrek van dat moment te verbergen. Ontspannen is anders.

Ach gelukkig, daar hebben we Saartje. Saartje, mijn tamme kip. Ze scharrelde op ons gazon achter het huis, liet zich aaien en oppakken, was onderdeel van de speciale circusact ‘spring over de stok’. We hadden nog vijf andere legkippen die stuk voor stuk groter en sterker waren uitgevallen dan Saar. Die mochten niet meedoen. Was het jaloezie of ander venijn? In elk geval: Saar werd kaal gepikt en ging kort voor kerst dood. Ik zie haar nog liggen, op een juten zak in de aardappelloods. Zo’n beeld blijft je bij, ook zonder foto.

Foto: 1956: PZC-fotograaf Dick Faber aan het werk in Breskens. | foto: archief PZC, ZB Beeldbank Zeeland, recordnummer 48167