THEMAKRANT KLEDERDRACHT (editie 19, DECEMBER 2023)

door Jopie Meerman

Stel dat er Olympische Spelen zijn waaraan allerlei klederdrachten mee doen, dan mogen van mij Cock en Bram Stoutjesdijk voorop lopen met het vaandel!

Beetje chauvinistisch, maar zij zijn voor mij dé presentatoren van de Thoolse dracht. Daarbij vergeet ik echt niet de Stichting Streekdracht Tholen, sinds 2016 actief voor het behoud van onze cultuur!

In het boek THOLEN van Kees Slager staat de klederdracht onder de rubriek Een kortstondig modeverschijnsel. Mevrouw Stoutjesdijk-Engelvaart vertelt dat de streekeigene dracht pas sinds het begin van de 19^e eeuw gedragen wordt, en dat  vrouwen die na 1900 geboren werden niet meer in dracht gingen. Een in klederdracht reizende Jacoba van Beieren? Dat is verzonnen.

Sluiermuts

Cock trekt voor bijzondere gelegenheden graag de Thoolse originele zondagse dracht aan. Compleet met de sluiermuts met rijke versieringen. De kleding die Bram en Cock dragen is allemaal familiebezit. Zijn kostuum is de burgerdracht van een boer met het bijpassende hoedje, het zogenoemde ‘kedonderhoedje’.

Helaas is met de Ramp van ’53 de klederdracht van de familie Stoutjesdijk uit Stavenisse verloren gegaan. Het buideltasje en een gouden kleinood, een schuiver voor een horlogekoord, werden later in de modder teruggevonden.

Een-bloemer

Cock draagt bij alle gelegenheden met trots de prachtige muts, een zogenoemde één-bloemer, vervaardigd van kant uit het Vlaamse Beveren. De muts is versierd met krullen van vierkant ‘getorst’ gouddraad, nergens anders te vinden dan op Tholen en Sint Philipsland.

Tot 1900 was de kleding kleurrijk, maar door de invloed van de kerk en het feit dat men dikwijls in de rouw was, versomberde die naar grijs en zwart. In de ochtenduren droegen de vrouwen een haakmuts. Maar bij het uitgaan werd de sluiermuts gesierd met een modieus hoedje.

In tegenstelling tot de andere eilanden, droegen Thoolse kinderen geen dracht, die was er ook niet voor de mannen.

Beatrix

Bram en Cock zijn degenen die de klederdracht weer in beeld brachten toen in 1990 prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven Sint-Maartensdijk bezochten. Er waren ontmoetingen met koningin Beatrix, en president De Klerk van Zuid-Afrika.

Gelukkig valt er niet alleen voor de chauvinistische inwoner van het eiland Tholen, maar voor iedere geïnteresseerde te genieten van de klederdracht. In Streekmuseum de Meestoof in Sint Annaland is een permanente tentoonstelling te zien.

Foto: Bram en Cock Stoutjesdijk in vol ornaat. | Foto Collectie Stoutjesdijk