door Allie Barth

Ik was een jongen van acht of negen jaar. Wat er precies gebeurde op de rare dag in Middelburg, weet ik niet. Maar het ging om de Ambonezen, zoals de Middelburgers ze noemden en die woonden in het aan de Nadorstweg gelegen kamp.

In de  jaren vijftig kwam een groot aantal van de Zuid-Molukkers naar Nederland. Zij wensten niet onder Soekarno in Indonesië te blijven, maar hadden wel het gevoel dat ze na een aantal jaar terug zouden kunnen keren met hulp van de Nederlandse overheid. Ze kwamen bedrogen uit en dat leidde jaren later tot een aantal zeer verdrietige gebeurtenissen.

In Nederland werden toen opvangkampen in gebruik genomen, die in de Tweede Wereldoorlog huisvesting boden aan  joodse Nederlanders en gevangenen.  Dat ging onder meer om de kampen  in Westerbork en Vught. In Zeeland kwamen er kampen in Westkapelle, Souburg en Middelburg. Een tijdelijke behuizing was er in Goes op het terrein dat nu parkeerterrein aan de Oostwal is.

Het moet voor de Zuid-Molukkers een moeilijke tijd zijn geweest. Vanuit de tropen naar een koud kikkerlandje aan de Noordzee. Zonder werk. Veel mannen waren militair, maar konden in de Nederlandse krijgsmacht niet terecht. Een grote blunder van de toenmalige politiek verantwoordelijken. Het is geen wonder dat het in de tweede helft van de jaren vijftig her en der stevig uit de hand liep. Ook in Middelburg. Het hoe en waarom, van hetgeen ik als kleine jongen meemaakte, kan ik u niet vertellen. Maar op mijn netvlies staat nog steeds het ‘bakkie’ van de gemeentepolitie. Op de motor een in leder geklede agent en in het zijspan twee Molukse vrouwen, waarvan er één een fles melk of karnemelk liet leeglopen op het plaveisel van de Noordsingel. En mensen die op het trottoir stonden te kijken. Een kind kon voelen, dat het publiek geen moeite had met het opbrengen van de Molukse vrouwen. Het gerucht ging over het plunderen van het karretje van de melkboer, die gewoon was om zijn waar op het kamp aan de man c.q. vrouw te brengen.

Mijn vader kwam me halen. Hij was boos. Ik had er niets te zoeken. Mee naar huis. Op mijn vraag wat er nu aan de hand was, kreeg ik geen antwoord. Ik mocht alleen niet meer in de buurt van het kamp komen.

Foto: Het voormalige Ambonezenkamp aan de weg naar Vlissingen. | ZB Bibliotheek van Zeeland, fotograaf W.F. Helm, recordnummer 25080

Vele jaren later, na de bestudering van de geschiedenis van de Zuid-Molukkers, kwam ik tot de conclusie dat de Nederlandse regering deze bevolkingsgroep  absoluut niet op de juiste wijze heeft opgevangen toen zij vanuit de Molukken naar Nederland kwamen.