THEMAKRANT LIEFDE EN VRIENDSCHAP (editie 16, MAART 2023)

door Johan Francke

Bezigheden buitenshuis hebbende

Mn 42 01110 bbhh zkm fo bem j vr zk vlr bmfoeron 43. Nee, dit is geen Whatsapp taal voor jongeren onder de vijftien, maar geheimtaal voor geliefden van boven de zestig, waarmee de jeugd volledig onwetend van hun activiteiten blijft.

Wie dit nog moeiteloos kan lezen heeft vroeger vermoedelijk vaak een contactadvertentie in de krant geplaatst om een partner te vinden. Die advertenties waren best duur, zeker als je vaker dan eenmaal zo’n advertentie plaatste, dus werd gebruik gemaakt van heel veel afkortingen.

Corresponderen deed je via de krant of het tijdschrift waarin de advertentie stond, door vermelding van het briefnummer dat als laatste werd vermeld. Zo bleef je voor de buitenwereld anoniem. Vooral de zaterdagkrant bevatte tot ver in de jaren ’80 meerdere pagina’s vol met dergelijke contactadvertenties. Als zoekende naar een relatie vond je daar ook de advertenties van relatiebemiddelingsbureaus.

Bemiddelingsbureaus

In Zeeland waren talloze bemiddelingsbureaus actief zoals: Roeterdink (met kantoren in Goes, Middelburg en op Schouwen-Duiveland en Goeree-Overflakkee), Stichting Discreet (Zeeuws-Vlaanderen), het christelijke relatiebemiddelingsbureau Combi (Middelburg, Wemeldinge), Samen verder (Sint-Annaland), IMaGO (Heinkenszand) en Relatie Garant (Hulst, Philippine).

Die ‘kantoren’ bestonden doorgaans uit één werknemer die als relatiebemiddelaar voor een landelijk bureau in dienst was voor een bepaalde regio. Als zoekende naar een geschikte partner ging je daar naartoe. De bemiddelaar hield een kennismakingsgesprek met je en op basis daarvan zocht deze een geschikte partner op. Het is een relatief jong beroep uit de twintigste eeuw, want vanuit de middeleeuwen vervulden doorgaans geestelijken die rol. Het was een nevenfunctie van dorpspriesters en dominees om binnen de gemeenschap geschikte huwelijkspartners te vinden.

Sociale media

Daar paste het zoeken naar meer expliciete seksuele voorkeuren uiteraard niet bij, iets waar de relatiebemiddelaar beter in voorzag, maar ook die dolf vanaf eind jaren negentig uiteindelijk het onderspit tegen de hedendaagse sociale media die op basis van algoritmes profielen aan elkaar koppelen.

Na het invoeren van je persoonlijke gegevens krijg je vanzelf een lijst met mogelijke geschikte kandidaten voorgeschoteld. Door de vinger naar links of rechts te bewegen – het swipen – over het scherm van je telefoon worden kandidaten afgewezen of goedgekeurd. Dat lijkt op een vleeskeuring, terwijl bij het fysieke contact vaak pas blijkt of er ook een klik tussen twee mensen is; daaraan is door de eeuwen heen nog niets veranderd.

Zo’n relatiebemiddelaar kon natuurlijk handig zijn bij mensen die wat minder makkelijk contact kregen. Zo vroeg in het geïllustreerd tijdschrift Ons Zeeland van 23 juli 1936 een dertigjarige heer op niet zo subtiele wijze om een echtgenote:

Een kortgeleden weduwnaar geworden man, genaamd Pietersen, met zeer goede begrippen, vermogend, van ouderdom ongeveer 30 jaar, twee kleine kinderen, bakker van beroep, zoekt, daar hij weinig met vrouwen in aanraking komt, door middel van deze krant een echtgenoote … alleen mag zij niet leelijk zijn of al te jong of te oud. Ze moet een klein vermogen meebrengen.

Contactadvertentie-taal

Hiermee vergeleken was een contactadvertentie vol met afkortingen wat minder direct op de persoon. Voor hen die deze contactadvertentie-taal niet meer begrijpen, de bovenste regel luidt: Man, 42, regio Zierikzee, bezigheden buitenshuis hebbende zoekt kennismaking met financieel onafhankelijke bemiddelde jonge vrouw zonder kinderen voor een latrelatie, brief met foto op erewoord retour onder nummer 43.

Foto: Huwelijksvoltrekking in Oostburg in 1966. | fotograaf Oscar de Milliano, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 84559.