THEMAKRANT LIEFDE EN VRIENDSCHAP (editie 16, MAART 2023)

Remco van Schellen dook met Peter Blom en Joke Kramer het Zeeuws archief in op zoek naar de liefde. Daar, in het genealogisch centrum Zeeland ligt een bijzondere collectie trouwkaarten.

Wat is een trouwkaart eigenlijk en wanneer werd de eerste gestuurd? De collectie geeft een mooie dwarsdoorsnede van liefde in Zeeland door de jaren heen. Want er veranderde veel: van stijfjes en formeel naar vlotte teksten. Beluister de reportage die Remco met Peter en Joke maakte.

door Peter Blom

De eerste keer dat je de liefde voor elkaar met anderen wilt delen is het sturen van een trouwkaart. Tot vijftig jaar terug kon dat nog een verlovingskaart zijn.

Een aantal weken voorafgaande aan een bruiloft worden de kaarten op de post gedaan. Ze vermelden de namen van het bruidspaar en een kort programma van de heugelijke dag. Tot ver in de jaren zestig waren het witte kaarten met de tekst dat het huwelijk werd gesloten met de instemming van wederzijdse ouders. In kerkelijke kring werd en wordt voor de datum van de inzegening van het huwelijk D.V. vermeld, wat staat voor Deo Volente: als God het wil.

Beu

Alles ging toen volgens de etiquette. In de wilde jaren zeventig hoefde dit allemaal niet meer en kwamen er kleurige kaarten met hippe teksten zoals: ,,Wij gaan trouwen want zijn het vrijgezellenleven beu!’’

Trouwen voor de kerk is niet rechtsgeldig. Dat kan sinds tweehonderd jaar alleen voor de wet, waarna de trouwakte wordt opgenomen in de registers van de burgerlijke stand. De Nederlandse burgerlijke stand is een resultaat van de Franse Revolutie. Overal waar de Franse keizer Napoleon aan de macht kwam, werd de burgerlijke stand ingevoerd. Dat betekende dat de gegevens van iedere inwoner op een zelfde manier werden vastgelegd.

Toga

Daartoe werd een nieuwe ambtenaar aangesteld, de ambtenaar van de burgerlijke stand die huwelijken voltrekt en de akten van lief en leed in het gemeentehuis bijhoudt. Een burgerlijk huwelijk is een plechtige viering. Om dit te onderstrepen dragen de meeste trouwambtenaren een toga.

Tot in de vorige eeuw viel in veel Zeeuwse plaatsen deze eer te beurt aan de burgemeester. Jan van Putten, tussen 1979 en 1997 burgervader van de gemeente Mariekerke op Walcheren, heeft er tijdens zijn ambtsperiode veel plezier aan beleefd. Dit is te zien aan de plakboeken die hij en zijn vrouw bijhielden.

Tijdsdocument

De plakboeken zitten vol met hartjes en duifjes bedrukte trouwkaarten, foto’s van de liefdeskoppels die bedanken voor de onvergetelijke dag en negen maanden later een geboortekaartje. Maar er zitten ook krantenknipsels bij over de bezoeken die hij en de burgemeestersvrouw brachten aan gouden (50 jaar), diamanten (60 jaar) of briljanten (65 jaar) echtparen. Deze zuinig bewaarde albums zijn een prachtig tijdsdocument van Zeeuwse liefde en genegenheid.

foto Peter Blom.