THEMAKRANT SPELEN (editie 13, JUNI 2022)

Van volleyballen tot schatgraven

door Johan Francke

Het organiseren van strandspelen is eigenlijk geen officieel beroep, maar er waren mensen die dat er wel van maakten, zeer professioneel met megafoon en spelattributen te werk gingen en jaarlijks tientallen spelen organiseerden.

Nog maar kortgeleden, zo’n jaar of twintig terug, werd het organiseren van strandspelen en sporten sluipenderwijs uit handen genomen van deze onbaatzuchtige vrijwilligers. Lokale VVV’s en strandexploitatie kwamen door fusies in handen van grotere organisaties die meer financiële armslag bezaten.

Vergunning

Tegelijkertijd trad in de maatschappij individualisering op en was er een professionalisering in de dienstverlening, waaronder de toeristische sector. Op Schouwen-Duiveland moest je voor het houden van strandspelen in de jaren ’80 officieel zelfs al een vergunning aanvragen, hoewel niemand dat deed. Voor activiteiten en evenementen werden voortaan recreatieteams en evenementenbureaus ingehuurd.

Die recreatieteams bestonden aanvankelijk nog uit vrijwilligers, zoals in West-Zeeuws-Vlaanderen waar in de jaren ’70 een groep van veertig nog studerende jongeren aan de slag ging voor een interkerkelijke recreatiecommissie in Cadzand-Bad, Nieuwvliet en Breskens. Toeristen vonden het een gemis aan de vakantiebeleving als de teams er niet waren. Zo had elke badplaats in Zeeland wel zijn vrijwilligers, van Cadzand-Bad tot Breskens, van Vlissingen tot Vrouwenpolder en op de Schouwse stranden.

Anders dan tegenwoordig waren bestuursleden van de VVV’s hierin zelf nog actief, zoals eind jaren ‘70 in Groede. In de zomermaanden organiseerden ze op zaterdagmiddag wedstrijden in schatgraven, zandfiguren maken en een estafetteloop waar wel honderd kinderen aan meededen maar ook de ‘papa’s en de mama’s’ bij werden betrokken.

Ome Rinus en tante Marie

Tussen 1963 en eind jaren ’80 organiseerden oud-marineman Marinus Olivier en zijn vrouw gedurende meer dan 25 jaar strandspelen voor de jeugd op het westerstrand van Zoutelande. ‘Ome Rinus en tante Marie’, zoals iedereen hen kende, organiseerden bijvoorbeeld volleybalwedstrijden, schatgraven en zeskamp. Daarbij werd gestreden met strandattributen als emmers, ballen, luchtbedden en reddingvesten. VVV-directeur Koevoets huldigde het echtpaar in 1973 en noemde hen ‘beste ambassadeur van Zoutelande.’

Bij het schatgraven werden door de organisatoren al in de ochtenduren labeltjes in een met linten afgezet stuk strand begraven, zodat de kinderen niet tevoren al wisten waar te graven. ’s Middags kwamen de jonge kinderen met hun ouders en hun schep naar het strand. Wie de ‘schat’ in het zand opgroef mocht een prijs uitzoeken; niet zelden een strandset … met schep.

Vrijwilligerswerk

Nog altijd spelen kinderen op het strand, worden er grote zandkastelen gebouwd en strandspelen georganiseerd, maar het vrijwilligerswerk zoals dat tot in de jaren ’80 overal bestond is grotendeels verdwenen.

Typerend is dat de Limburgse toeriste mevrouw Hermans al in 1995 klaagde dat er in Cadzand-Bad te weinig voor de jeugd werd georganiseerd in de vorm van strandspelen of graafwedstrijden. ‘Wat wordt er eigenlijk met de toeristenbelasting gedaan’, vroeg zij zich af, waarmee ze impliciet aangaf dat strandspelen professioneel georganiseerd zouden moeten zijn.

Foto: Kinderen spelen op 18 april 1991 een wedstrijdje skilopen op het strand van Renesse. | foto: Pieter Honhoff, ZB Beeldbank Zeeland