door Allie Barth

Op 12 mei 1942 ploegde het Nederlandse vrachtschip Leto zich door de golven van de St. Lawrencerivier in Canada op weg naar Engeland toen het rond half drie in de nacht getroffen werd door een torpedo, die was afgevuurd door de U-553.

Naast de bemanning waren er vier passagiers aan boord, afkomstig van de vrachtboot Oscilla, die kort tevoren ook was  getorpedeerd.

Aan boord was de uit Borssele afkomstige, in 1910 geboren Jacob van Boven werkzaam als machinist.

Toen het schip getorpedeerd werd, kreeg hij de order de machines te stoppen. Dat lukte nog, maar ontsnappen uit de machinekamer bleek onmogelijk. Het schip zonk in korte tijd. Hij verloor zijn leven, samen met de assistent-machinist M.A. de Keijzer en negen andere bemanningsleden.

Het werd Duitse onderzeeërs daar in de Canadese wateren ook wel gemakkelijk gemaakt om ’s nachts te torpederen op de rivier met drukke scheepvaart. Alle kustlichten bleven gewoon branden.

In september 1942 ontving de burgemeester van Borssele een brief van het Rode Kruis met de mededeling dat Van Boven als vermist was opgeven. Diens bejaarde ouders woonden aan het Zuiderwegje en werden door de burgemeester op de hoogte gesteld. Zij hadden hun zoon al meer dan twee jaar niet meer gezien. De bejaarde ouders kampten vanzelfsprekend met een groot, blijvend verdriet. Pas in 1947 kwam het tot het opmaken van een overlijdensakte nadat de rechtbank het overlijden bewezen achtte.

In 1955 stelden burgemeester en wethouders pogingen in het werk om een oorlogsmonument op te richten voor de inwoners die tijdens de oorlog waren omgekomen. Van Boven was echt niet de enige. Hij deelde dat lot met elf andere Borsselaars.

Het college nodigde veertig inwoners uit om deel te nemen aan een lijstcollecte. Ongeveer vijftien mensen bleken bereid om medewerking te verlenen. Daarom zag men van de plannen af.

Zij, die wel bereid waren om deel te nemen, kregen een brief van de gemeente, waarin onder meer stond dat ‘het gebrek aan belangstelling tekort deed aan de symboliek van een op te richten herdenkingsmonument’.

Een slechte beurt van de inwoners van het dorp aan de Westerschelde.

Beluister het gesprek dat Remco van Schellen van Omroep Zeeland met Alli had in Zeeland Wordt Wakker:

Een ansichtkaart van Borssele uit 1956.