door Mieke van der Jagt

Half jaren zeventig ging ik werken bij het katholieke ziekenfonds OZ in Breda.

Aanvankelijk werd ik gezien als een soort bijzonderheid want ik was de eerste ‘protestant’ op het kantoor, waar ongeveer vijftig mensen werkten. Wat ik zelf nogal bijzonder vond, was dat er een handvol ‘meneren’ werkte, één dokter en voor de rest juffrouwen. Van mij werd verwacht dat ik de telefoon opnam met de riedel: ‘Goedemorgen(middag) ziekenfonds OZ, medische afdeling, juffrouw Van der Jagt’.

Bij ons thuis was de aanspreektitel juffrouw al lang gereserveerd voor dames die voor de klas stonden en dan heetten ze gewoon Juf. Mijn zeer klassenbewuste oma werd nog weleens gehoond omdat ze dames uit haar omgeving nog wel aansprak met juffrouw, zelfs als ze getrouwd waren en, net als zijzelf, mevrouwen waren.

Ondanks dat formele gedoe aan de telefoon, ging het er heel gezellig aan toe bij het ziekenfonds, dat klanten had in West-Brabant en Zeeuws-Vlaanderen. Iedereen, behalve de dokter en sommige meneren, noemde elkaar bij de voornaam. Er waren uitjes, feestjes, taartjes bij elke verjaardag en Sinterklaas werd uitgebreid gevierd. Na een jaar ging het ziekenfonds Onderling Algemeen Ziekenfonds (OAZ) heten en ging het katholieke er een beetje af. Maar we bleven juffrouwen met z’n allen. Uiteindelijk ging het op in CZ, maar toen werkte ik al bij de PZC.

Daar mocht ik door de telefoon gewoon mijn naam noemen. In de krant werd in die tijd niet met voornamen gewerkt zoals nu. De mensen hadden voorletters, sommigen een heleboel, en  eventuele titels moesten er ook bij. Zo had je in Hulst ‘burgemeester Mr. Drs. A. A. L. G. M. Kessen’. Alle dames boven een bepaalde leeftijd waren in principe mevrouwen. Zij kregen natuurlijk ook alle voorletters en eventuele titels mee.

Er was één uitzondering: Juffrouw A. van der Leeden. Zij was provinciaal secretaresse van de Plattelandsvrouwen en als  secretaresse de spil waarom de ZLM, toen nog een boerenbelangenclub, draaide. Bij mijn eerste ontmoeting  met Juffrouw van der Leeden vroeg ik haar hoe ze in de krant genoemd wilde worden.  Ze was heel beslist in haar antwoord. Ze was een Júffrouw en ze droeg die titel met ere.

Foto boven: Juffrouw De Maayer en Juffrouw van der Jagt maken een sinterklaassurprise.

Beluister het gesprek dat Remco van Schellen van Omroep Zeeland met Mieke had in Zeeland Wordt Wakker: